چگونه مطالعات مشاهده ای را گزارش نمائیم

سخن سردبیر   editorial   مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان   دوره دوازدهم، شهریور 1392، 416-415      چگونه مطالعات مشاهده ای را گزارش نمائیم       how to report observational studies     محسن رضائیان [1]   m. rezaeian    مطالعات مشاهد ه ای در دانش اپیدمیولوژی و بهداشت عمومی، در برگیرنده طیف وسیعی از مطالعات از جمله مطالعات مقطعی (cross-sectional) ، مورد – شاهدی (case-control) و همگروهی (cohort) است که به افزایش دانش بشری در حوزه سلامت، کمک های شایان توجهی نمود ه اند. از آنجایی که مانند هر نوع مطالعه دیگر، مطالعات مشاهد ه ای نیز ممکن است که به صورت ضعیف و غیر استانداری طراحی، اجرا و گزارش گردند، در سال های اخیر گروهی از دانشمندان، متشکل از محققین، روش شناسان و سردبیران مجلات علمی پس از بحث و تبادل نظر، دستور العمل استانداردی را برای گزارش صحیح این قبیل مطالعات تدوین نموده اند. این دستور العمل که به عنوان بیانیه استروب (strobe statement) شناخته می شود از واژگان the strengthening the reporting of observational studies in epidemiology اقتباس شده است و برای اولین بار در سال 2007 میلادی در چندین مجله معتبر و از جمله plos medicine ، epidemiology ، annals of internal medicine و lancet به چاپ رسیده است ] 1 [ . از آن سال به بعد، استفاده از این بیانیه با استقبال زیادی رو به رو شد به نحوی که تا سال 2011 میلادی، بیش از صد مجله معتبر، کاربرد این بیانیه را در دستور کار خود قرار داده اند ] 2 [ . بیانیه استروب دارای یک چک لیست 22 گزینه ای است که در آن، چگونگی نگارش عنوان و خلاصه با 1 گزینه، نگارش مقدمه با 2 گزینه، مواد و روش ها با 9 گزینه، نتایج با 5 گزینه، بحث با 4 گزینه و منبع تأمین کننده بودجه مطالعه با 1 گزینه مورد سؤال قرار گرفته است. از مجموع این 22 گزینه، 18 مورد به صورت مشترک برای تمامی مطالعات مشاهده ای و 4 مورد به صورت اختصاصی برای هر یک از انواع این مطالعات مطرح می گردد. این بیانیه همچنین دارای یک وب سایت مشخص است که در بهار سال 1392 آدرس آن به شرح مقابل ( http://www.strobe-statement.org/ ) می باشد. متاسفانه، شواهد موجود نشان می دهد که استفاده از این بیانیه نیز ممکن است به درستی صورت نپذیرد. برای نمونه، به جای مطالعات مشاهده ای، برخی از مطالعات مروی منظم (systematic reviews) یا فراتحلیل ها (meta-analyses) در گزارش خود از این بیانیه استفاده کرده اند ] 2 [ . از همین رو، ضروری است که نویسندگان، داوران و خوانندگان فرهیخته مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان به منظور کاربرد صحیح و درک مشترک از چگونگی گزارش استاندارد مطالعات مشاهده ای، بیش از پیش با مفاد این بیانیه آشنایی کاملی پیدا نمایند.   references    [1] von elm e, altman dg, egger m, pocock sj, gøtzsche pc, vandenbroucke jp strobe initiative. the strengthening the reporting of observational studies in epidemiology (strobe) statement: guidelines for reporting observational studies. lancet 2007 370(9596): 1453-7. [2] da costa br, cevallos m, altman dg, rutjes aw, egger m. uses and misuses of the strobe statement: bibliographic study. bmj open 2011 1(1): e000048. doi: 10.1136/bmjopen-2010-000048 . [1] - استاد گروه آموزشی پزشکی اجتماعی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان تلفن: 5234003-0391، دورنگار: 5225209-0391، پست الکترونیکی: [email protected]